عصب کشی دندان چیست؟ مراحل درمان ریشه دندان

عصب کشی دندان یا روت کانال (root canal) روشی است که در آن اقدام به معالجه ریشه دندان می‌ کنیم. زمانی که پوسیدگی دندان وسیع باشد و دندان در حال از دست‌ رفتن باشد، از عصب‌ کشی استفاده می‌ کنیم. به‌ طور کلی هدف از انجام عصب‌ کشی، حفظ دندان است تا نیاز به کشیدن دندان یا جای‌ گذاری دندان مصنوعی نباشد. در ادامه همراه ما باشید تا به طور دقیق در مورد درمان ریشه دندان توضیح دهیم و پاسخ همه سؤالات خود را مانند ماندگاری عصب‌ کشی، زمان نیاز به آن و … در مورد عصب‌ کشی بگیرید.

چه زمانی نیاز به عصب کشی دندان داریم؟

عصب‌ کشی در مواردی انجام می‌ شود که پالپ دندان آسیب برگشت‌ ناپذیر دیده باشد. پالپ دندان به قسمتی از دندان گفته می‌ شود که رگ‌ های خونی در آن قرار دارند و وظیفه تغذیه رسانی به دندان را برعهده دارند. در واقع پالپ، خانه عصب و رگ‌ های دندان به‌ حساب می‌ آید. در صورت آسیب جدی به پالپ چاره‌ ای به جز تخلیه، تمیز کردن و پر کردن دندان با مواد پرکننده مخصوص وجود ندارد. به‌ طور کلی علت آسیب‌ دیدن می‌ تواند یکی از موارد زیر باشد:

• دندان بشکند؛ شکستن دندان می‌ تواند در اثر یک ضربه مثل زمین‌ خوردن، شکستن پسته با دندان و … رخ دهد.
• در صورتیکه دندان دچار پوسیدگی شده باشد و این پوسیدگی مورد درمان قرار نگیرد؛ در این حال ممکن است پوسیدگی تا سطح پالپ دندان نیز نفوذ کند.
• گاهی اوقات نیز یک پر کردگی دیگر ممکن است باعث آسیب پالپ شود. در صورتی که پر کردگی دندان نشت کند یا نامناسب باشد، ممکن است باعث آسیب به دندان شود.

عفونت پالپ چه علائمی دارد؟

در ابتدا به شما پیشنهاد می‌ کنیم که هر 6 ماه یکبار دندان‌ های خود را چکاپ کنید تا از این اتفاق پیشگیری کنید. در صورتیکه دندان پر کرده دارید انجام چکاپ به صورت منظم برای شما بسیار ضروری است. به‌ طور کلی علائم زیر هشدار می‌ دهد که به‌ احتمال زیاد دچار آسیب در پالپ شده‌ اید و باید عصب‌ کشی کنید:

• درد دندان و ورم لثه
• درد در هنگام خوردن و نوشیدن مخصوصاً زمانی که غذا سرد یا گرم باشد.
• لقی دندان
• ترشحات چرکی دندان
• ورم صورت
• تیره شدن رنگ دندان

عصب کشی دندان چگونه انجام می‌ شود؟

برای انجام عصب‌ کشی احتمالاً به یک الی دو جلسه نیازمند باشیم.

معاینه وضعیت دندان های بیمار

در ابتدا یک معاینه کلی از شرایط دندان و دهانی شما انجام می‌ شود. در صورت تشخیص نیاز به عصب‌ کشی، از شما خواسته می‌ شود تا یک رادیوگرافی از دندان خود انجام دهید.

بی حسی موضعی

در زمان شروع عصب‌ کشی، ابتدا یک بی‌ حسی موضعی به محل انجام، تزریق می‌ شود تا دچار درد نشوید.

سوراخ کردن جزئی دندان

سپس حفره‌ ای داخل تاج دندان ایجاد می‌ کنند. دلیل ایجاد این حفره‌ ها این است که مته یا فرز دندانپزشکی به ریشه‌ ها برسد. دیواره‌ های محفظه پالپ، ریشه و به‌ خصوص نوک ریشه نیز کامل باید تراشیده و تمیز شوند.

فرزها چه ابزاری هستند؟

فرزها یکی از ابزارهای پرکاربرد دندانپزشکی هستند که موقع استفاده توسط پزشک صدای خش‌ خش آنها را در دهان خود شنیده اید. این ابزار انواع گوناگونی دارند که عبارت‌اند از:

• فرز جراحی
• کارباید توربین
• الماسی
• کارباید آنگل
• آمالگام و کامپوزیت

هریک از این فرزها برای کار مخصوص مورد استفاده قرار می‌ گیرند.

پر کردن دندان

پس از پاکسازی کامل هسته دندان، نوبت به پر کردن دندان می‌ رسد. دندانپزشک با دقت تمامی پالپ را با مواد پر کننده مخصوصی پر می‌ کند و در نهایت دندان را مهر و موم می‌ نماید تا راهی برای نفوذ باکتری‌ ها باقی نماند.

روکش کردن دندان پر شده

در آخر معمولاً دندان باید روکش شود. روکش دندان همان تاج مصنوعی است که روی دندان قرار می‌ گیرد و آن را احاطه می‌ کند. به‌ این‌ ترتیب دیگر فشار چندانی بر تاج واقعی دندان وارد نمی‌ شود و خطر شکستن آن کاهش می‌ یابد.

چه تفاوتی بین عصب کشی دندان جلو و دندان عقل یا آسیاب بزرگ وجود دارد؟

عصب کشی دندانهای جلویی و دندانهای آسیاب تفاوت هایی با هم دارند که مهم ترین آنها عبارتند از:

برای دندانهای جلویی پشت دندان را سوراخ می کنند و برای دندانهای آسیاب تاج دندان

به‌ منظور انجام عصب‌ کشی، باید سوراخی در تاج دندان ایجاد کنیم تا بتوانیم به پالپ دندان دسترسی پیدا کنیم. برای دندان‌ های جلو، این سوراخ را غالباً در سطح پشتی دندان ایجاد می کنیم. در حالی‌ که برای دندان‌ های عقبی معمولاً سوراخ در سطح بالایی آنها یعنی سطحی از دندان که با آن غذا را می‌ جویم ایجاد خواهد شد.

پس از آنکه این فرایند کامل شد، در دندان‌ های جلویی سوراخ ایجاد شده با مواد پرکننده دندان بسته خواهند شد. معمولاً برای پرکردن از مواد موقتی استفاده می‌ شود تا زمانی که روکش دندان آماده شود و به دندان چسبانده شود. در برخی موارد نیز ممکن است این روکش برای دندان‌های جلو ضرورت نداشته باشد چراکه فشار زیادی بر دندان‌های جلو وارد نمی‌شود. اما برای دندان‌های عقبی که اغلب تحت‌فشار زیادی قرار می‌گیرند، روکش لازم داریم. این روکش باعث می‌شود تا جلوی شکستن و خرد شدن دندان گرفته شود.

روکش دندان های جلو باید کاملا همرنگ دندان ها کناری باشد

به منظور روکش کردن دندان جلویی که عصب کشی شده، باید در مورد زیبایی و طبیعی بودن روکش نیز دقت شود. در صورتی که رنگ روکش با دندان های طبیعی تفاوت داشته باشد، به راحتی می تواند زیبایی لبخند را تحت تاثیر قرار دهد. دربرخی موارد نیز با وجود اینکه روکش دقیقا همرنگ دندانه ای مجاور انتخاب شده است، به دلیل تغییر رنگ تدریجی دندان های دیگر و مقاومت روکش در مقابل تغییر رنگ، ممکن است به مرور تفاوت رنگ ایجاد شود.

هرچه در مراقبت و رعایت بهداشت دهان و دندان کوشا باشیم، احتمال وقوع این اتفاق کمتر خواهد شد. اگر روکش دندان به مرور زمان دچار تیرگی شود، می توان با سفید کردن دندانها این مشکل را برطرف کرد.

عصب کشی دندان های جلویی زمان کمتری لازم دارد

یک تفاوت مهم دیگر بین عصب کشی دندانهای جلویی و عقبی، تفاوت در تعداد ریشه های آنهاست. دندانهای جلویی ریشه های کمتری (معمولا یک ریشه و حاوی یک مجرای ریشه) دارند. معمولا دندانهای آسیاب کوچک یا پری مولر و دندانهای عقبی، دو یا سه ریشه دارند که هر کدام حاوی یک یا دو مجرای ریشه هستند. تعداد ریشه برای ما اهمیت دارد چرا که هر چه تعداد ریشه ها بیشتر باشد، درمان عصب کشی طولانی تر خواهد شد.

آیا عصب‌ کشی درد دارد؟

شاید فکر کنید درد عصب‌ کشی به‌ شدت بیشتر از سایر روش‌ هاست اما درد در روند عصب‌ کشی، مشابه پر کردن عمیق دندان است. به دلیل تزریق بی‌ حسی موضعی، در طول عصب‌ کشی دردی احساس نخواهید کرد. در صورتی که پس از انجام این کار درد داشتید، برای شما مسکن تجویز خواهد شد تا در صورت نیاز مصرف کنید.

شدت درد بعد از آن اغلب معمولی است و با مسکن‌ های معمولی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن کنترل می‌ شود. احتمال دارد پیش از عصب‌ کشی آنتی‌ بیوتیک به شما داده شود تا باکتری‌ ها از بین بروند.

نکته جالبی که باید بدانید این است که درد دندان پیش از انجام عصب‌ کشی یعنی دندان آسیب‌ دیده به‌ مراتب بیشتر است و اکثر افراد پس از انجام آن، حداکثر تا دو هفته درد داشته‌ اند.

عوارض عصب‌ کشی دندان

مانند هر روش دیگری که در دندانپزشکی به کار می‌ رود، ممکن است عوارضی در درمان ریشه دندان نیز وجود داشته باشد:

• در برخی موارد، دندانپزشک فقط سه کانال ریشه را در دندانی که چهار کانال دارد پیدا می‌ کند. اگر یک کانال درمان نشده باقی بماند، امکان اینکه عفوت همچنان باقی بماند و گسترش داشته باشد نیز بالاست.
• ممکن است دچار نشت مواد پرکننده شوید. به همین جهت، دندانپزشک باید مطمئن شود که مواد پرکننده به‌ اندازه کافی به داخل کانال رفته‌ اند. اگر کانال ریشه به‌ درستی بسته نشده باشد، ممکن است عفونت ادامه پیدا کند یا دوباره بازگردد.
• در طی انجام عصب کشی، ممکن است ریشه دندان ترک بخورد. همچنین ممکن است ابزارها در کانال بشکنند یا کانال را سوراخ کنند.

برای جلوگیری از عوارض، بیماران باید همیشه دستورالعمل‌ های دندانپزشک را دنبال کنند. در صورت نیاز به آنتی‌ بیوتیک، تکمیل دوره مصرف قرص بسیار مهم است.

ماندگاری عصب کشی دندان چقدر است؟

از آنجایی‌ که دندان در صورت آسیب‌ دیدن نیاز به عصب‌ کشی دارد، نسبت به سایر دندان‌ ها ضعیف‌ تر است. به همین جهت است که هرچقدر هم فرایند عصب‌ کشی درست انجام شود باز هم به نسبت دندان‌ های سالم، عمر کمتری خواهد داشت. به طور میانگین، عمر عصب‌ کشی دندان بین 10 الی 15 سال است. در صورتی‌ که تمایل دارید عمر عصب‌ کشی را طولانی‌ تر کنید، می‌ توانید از روکش دندان استفاده کنید.

سوالات متداول درباره درمان ریشه دندان