آبسه دندان چیست و چگونه درمان می شود؟
آبسه دندان یک عارضه دردناک و توده ای است که از تجمع چرک، عفونت و باکتری در اطراف دندان و لثه به وجود می آید. این کیسه چرکی و عفونی با درمان به موقع، به آسانی و بدون مشکل برطرف می شود ولی اگر درمان با تأخیر انجام شود، ممکن است خطرات جدی در پی داشته باشد و عفونت در نقاط دیگر بدن گسترش پیدا کند.
آبسه دندان چگونه تشکیل می شود؟
تجمع پلاک و باکتری های مضر در دهان و روی دندان به دلیل عدم توجه به بهداشت و مراقبت از دندان ها و به ویژه کوتاهی در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و … عامل اصلی ایجاد آبسه است.
رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان باعث پوسیدگی دندان و بیماری لثه می شود و آبسه دندان نوعی مکانیسم دفاعی بدن است که در برابر هجوم باکتری ها، پوسیدگی دندان و آسیب لثه به وجود می آید.
مراحل تشکیل آبسه دندان
عفونت دندان خود به خود و یک شبه به وجود نمی آید و مشکلات دندانی زیادی باعث ایجاد این توده می شوند و عبارتند از:
پوسیدگی مینا
هنگامی که پلاک روی سطح دندان و لثه جمع شود، شروع به فرسایش مینای دندان می کند و در دندان حفره به وجود می آید. در این هنگام دندان شروع به خراب شدن می کند.
پوسیدگی عاج
باکتری ها به خوردن مینای دندان ادامه می دهند و نوبت به عاج دندان می رسد.
عفونت پالپ دندان
بعد از ورود باکتری از طریق عاج، حمله به پالپ داخلی دندان بسیار راحت است. باکتری می تواند به اعصاب دندان آسیب بزند و آن را خراب کند. در مقابله با این اتفاق، سیستم ایمنی بدن شروع به دفاع در برابر این عفونت ایجاده شده می کند.
از دست دادن دندان و موارد دیگر
آبسه معمولاً در این مرحله، ناراحتی یا درد تپنده ای است که به طور معمول نشان دهنده وجود عفونت در دندان است و لازم است که درمان شود. بنابراین باید قبل از بدتر شدن، آن را درمان کرد. با این حال اگر به هر دلیلی درمان نگردد، می تواند باعث فرسایش بیشتر استخوان و از بین رفتن دندان شود.
انواع آبسه دندان
این عارضه بسته به محل تشکیل 3 نوع هستند:
آبسه لثه
این آبسه در سطح لثه تشکیل می شود و تأثیری بر روی ساختار دندان ندارد و مانند یک جوش قرمز بر اثر وارد شدن ضربه به صورت و لثه به وجود می آید. لازم به ذکر است که این نوع آبسه، شایع ترین آبسه در میان موارد دیگر است.
آبسه پریودنتال
نوع پریودنتال آبسه، یک بافت چرکی بین دندان و لثه است. این نوع توده چرکی از ساختارهای بافت استخوانی نگهدارنده دندان ها شروع می شود و در اعماق لثه رخ می دهد. از آنجا که جایی برای تخلیه چرک وجود ندارد، آبسه پریودنتال به راحتی می تواند به بافت و استخوان اطراف گسترش یابد. مصرف آنتی بیوتیک ها می تواند علائم آبسه را پنهان کند.
آبسه پری اپیکال
این نوع آبسه از تخریب بافت نرم پالپ دندان شروع می شود و به دنبال فرسایش مینای دندان و عاج داخلی ایجاد می شود. در هنگام حمله به عاج به راحتی می تواند به پالپ داخلی نرم دندان آسیب بزند و عفونت به ریشه دندان برسد. این توده چرکی بسیار دردناک است و بیشتر اوقات تنها راه حل، انجام عصب کشی دندان برای نجات دندان است.
آبسه دندان چه علائمی دارد؟
اصلی ترین علامت آبسه دندان، درد دندان و لثه است. این دندان درد می تواند به صورت ضربانی باشد و در اکثر مواقع شدید شود. این درد دندان معمولاً به صورت یکباره شروع شده و با گذشت چند ساعت یا چند روز تشدید می شود. گاهی اوقات درمان درد دندان دشوار است چون ممکن است درد به سمت گوش، استخوان فک و گردن کشیده شود. در این مواقع ممکن است حالت های زیر در فرد مبتلا مشاهده شود:
- تب
- تورم صورت
- تورم و قرمزی در محل نزدیک آبسه
- دردناک بودن ناحیه آسیب دیده در صورت لمس
- درد در ناحیه آسیب دیده در هنگام جویدن
- افزایش حساسیت به غذا و نوشیدنی های سرد و گرم
- بوی بد دهان
- احساس درد در گوش، گردن و فک
- مشکل در تنفس و بلع
درمان آبسه دندان
هدف از درمان آبسه دندان، از بین بردن عفونت موجود و تقریبا به صفر رساندن عوارض احتمالی آینده است. این عفونت با 4 روش زیر درمان می شود:
- درناژ یا تخلیه آبسه
- درمان ریشه دندان (عصب کشی دندان)
- کشیدن دندان
- مصرف آنتی بیوتیک
تخلیه آبسه
اگر به موقع شروع به درمان عفونت ایجاد شده کرد، دندانپزشک می تواند به سادگی با ایجاد یک برش کوچک به داخل آبسه آن را تخلیه کند. سپس محل را با محلول نمکی شستشو می دهد و برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز می کند. این روش معمولی ترین و رایج ترین راه برای از بین عفونت دندان ناشی از آبسه است.
درمان ریشه
در صورت اجازه پخش شدن و ورود آبسه به محفظه پالپ داخلی، درمان کانال ریشه برای پاکسازی این عفونت توسط دندانپزشک انجام می شود. سپس فضای خالی با مواد پر کننده پر می شوند و به اصطلاح عامیانه به آن عصب کشی می گویند. این درمان بیشتر برای درمان آبسه پری اپیکال انجام می شود.
🔸 بیشتر بخوانید: هزینه عصب کشی دندان چقدر است؟
کشیدن دندان
اگر درمان آبسه با تأخیر انجام شود، ممکن است دندان عفونت کند و یا لق شود. همینطور زمانی که دندانپزشک با کمک درمان ریشه موفق به نجات دندان نشود باید آن را از دهان خارج کرد.
آنتی بیوتیک مناسب برای آبسه
از آنتی بیوتیک های مناسب برای کمک به درمان آبسه می توان به آموکسی سیلین و پنی سیلین اشاره کرد. البته آنتی بیوتیک به تنهایی برای درمان عفونت موثر نمی باشد و از آن ها باید در کنار درمان ریشه و کشیدن دندان برای رفع عفونت استفاده کرد.
راه حل های پیشگیری از بروز آبسه
یکی از معمول ترین راه های پیشگیری از آبسه رعایت بهداشت دهان و دندان است.
- استفاده مرتب از مسواک، دهان شویه و نخ دندان
- انجام چکاپ شش ماهه و معاینه و درمان به موقع دندان های آسیب دیده
- کنترل مصرف قند، شیرینی جات و نوشابه ها به منظور سلامت دندان ها
درمان خانگی آبسه دندان چیست؟
در صورت بروز آبسه و عفونت، دندان باید توسط دندانپزشک درمان شود تا از سرایت آن به لثه و استخوان دندان جلو گیری کرد. اما درمان های خانگی هم می تواند این عفونت ها را کاهش دهد و برای درمان اصلی باید به دندانپزشک مراجعه کرد. از جمله درمان های خانگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شستشو با آب نمک: درمان موقتی آبسه بوده و برای بهبود زخم و لثه سالم مفید است.
- جوش شیرین: از بین بردن پلاک و خواص آنتی باکتریال
- روغن مرزنگوش: کاهش تورم و درد دندان
- کمپرس سرد: کاهش درد و تورم
- چای شنبلیه: بهبود زخم و کاهش التهاب
- روغن میخک: ضد التهاب و آنتی باکتریال
- روغن آویشن: کاهش تورم و مقابله با باکتری
- هیدروژن پراکسید: کاهش پلاک و مقابله با عفونت
- سیر: تسکین دهنده درد و از بین برنده باکتری
- پونه کوهی: کاهش تورم و دندان درد
عوارض آبسه دندان
عوارض جانبی فقط زمانی مشاهده می شوند که آبسه درمان نشده به حال خود رها شود؛ که مشکلات زیر را به دنبال دارد:
- از دست دادن دندان
- عفونت استخوان
- عفونت های سینوسی
- آبسه مغزی
- آنژین لودویگ (بیماری عفونی در کف دهان)
چه کسانی در معرض خطر این عارضه دندانی قرار دارند؟
- هرکسی که برای درمان دندان ترک خورده، ریشه بیرون زده و یا پوسیدگی عمیق اقدام نکند، بیشتر در معرض خطر آبسه می باشد.
- آن هایی که به دندانپزشک مراجعه نمی کنند، خصوصا در معرض این خطر می باشند.
- بهداشت ضعیف دهان و دندان، مصرف زیاد قند و شکر در تشکیل آبسه تأثیر دارد.
- افرادی که دیابت دارند، بیماری خودایمنی دارند و یا آن هایی که شیمی درمانی می کنند یا رادیوتراپی هم در معرض ابتلا به آبسه هستند.
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجع کرد؟
اگر فکر می کنید آبسه دندان دارید باید در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که مراجعه به پزشک عمومی نمی تواند در این مورد کمکی به شما کند. اما اگر دچار تب شده اید و یا در تنفس مشکل دارید، بهتر است با اورژانس تماس بگیرید تا در کوتاهترین زمان ممکن شما را به متخصص برساند.
آیا آبسه باعث لقی دندان می شود؟
در مواردی ممکن است که لقی دندان هم ایجاد شود که بعد از درمان دندان بهبودی حاصل شده و معمولا لقی برطرف می شود و نباید در این مورد خیلی نگران بود.
در مجله دندانپزشکی ایمپلنت با ما همراه باشید.
آیا ایمپلنت دندان برای همه افراد امکان پذیر است؟
اهمیت بخیه ایمپلنت و مراحل انجام آن
ایمپلنت دندان چقدر طول می کشد؟
برای هر فک چند ایمپلنت لازم است؟
بهترین آنتی بیوتیک ها برای عفونت دندان
