قالب گیری ارتودنسی ؛ نحوه انجام قالب گیری و انواع آن

قالب گیری ارتودنسی که از دندان ها گرفته می شود، یکی از مراحل ارتودنسی دندان است و قبل از ارتودنسی به منظور بررسی دقیق وضعیت دهان و دندان یا ساخت دستگاه ارتودنسی صورت می گیرد. به طور مثال اگر از ارتودنسی متحرک استفاده شود، قبل از شروع فرایند درمان لازم است که یک قالب اولیه از فک و دندان ها برای ساخت پلاک متحرک گرفته شود.

از طرفی زمانی که درمان ارتودنسی به پایان رسیده است باید برای ساخت پلاک نگهدارنده، قالب گیری صورت گیرد. اما پروسه قالب گیری ظاهرا هراس انگیز بوده و باعث شده برای مراجعین ارتودنسی سوالات بسیاری پیش بیاید. در این مقاله سعی بر آن است که هر آنچه که در مورد قالب گیری ارتودنسی باید دانست را شرح دهیم و به سوالات متداول پاسخ داده شود.

قالب گیری ارتودنسی چیست؟ چه زمانی و به چه منظور صورت می گیرد؟

این عمل همانطور که گفته شد در دو زمان انجام می شود؛ قبل از شروع درمان ناهنجاری ها و بعد از اتمام ارتودنسی دائمی. در هر صورت قالب گیری از دندان ها در پروسه ارتودنسی یکی از مهم ترین و موثرترین مراحل است.

قبل از شروع ارتودنسی دندان یا برای ثبت وضعیت اولیه دندان ها مانند نحوه قرارگیری فک ها بر روی هم (کراس بایت، اوربایت، اپن بایت و …)، روی هم پریدگی دندانها، فاصله بین دندان ها، تنگی یا بزرگ بودن فک ها، وجود فضای خالی و غیره و یا برای تهیه پلاک متحرک، عمل قالب گیری انجام می شود.

این کار بعد از معاینه و عکسبرداری توصیه می شود. معمولا برای ساخت دندان مصنوعی، انواع بریج و ونیر های کامپوزیتی نیز این عمل صورت می گیرد.

بعد از اتمام ارتودنسی، احتمال اینکه دندان ها دوباره به حالت اولیه خود برگردند وجود دارد. زیرا دندان ها به اصطلاح حافظه دارند و در صورتی که شرایط مهیا باشد، می توانند به جایگاه اولیه خود بازگردند. پس برای جلوگیری از برگشت درمان ارتودنسی باید تا مدتی از نگهدارنده که یک پلاک شفاف است، برای تثبیت حالت اصلاح شده آنها استفاده کرد. برای ساخت این پلاک نیز نیاز به قالب گیری است.

انواع قالب گیری ارتودنسی

این کار به دو روش قالب گیری سه بعدی یا دیجیتالی و قالب گیری با کمک مواد مخصوص انجام می شود. در قالب گیری دیجیتالی، با استفاده از دوربین و پرینترهای سه بعدی از تمامی زوایای داخلی دهان تصویربرداری می شود.

در این روش با گاز گرفتن قسمت مخصوصی از دوربین، تصویر برداری شروع می شود، سپس متخصص ارتودنسی تصاویر گرفته شده را بررسی کرده و آنها را برای ساخت قالب ها به لابراتوار می فرستد.

نحوه انجام قالب گیری ارتودنسی سنتی

دو قالب را با مواد مخصوص که غالبا ترکیب آب با آلژینات است پر می کنند و هر کدام را بر روی دندان های هر فک قرار می دهند. در این حین ممکن است احساس خفگی به فرد دست دهد و یا فکر کند که خمیر وارد گلویش می شود. این احساس کاذب بوده و با نکاتی که در ادامه خواهیم گفت می توان این احساس ناراحتی را کمتر کرد.

پس از اینکه خمیر مخصوص خشک شد و طرح و چینش دندانها در آن شکل گرفت، قالب ها را به لابراتوار فرستاده و پلاک یا پروتزهای خواسته شده مطابق طرح قالب ها ساخته می شود.

در خمیر مخصوص قالب گیری ارتودنسی چه موادی استفاده می شود؟

همانطور که گفته شد در ساخت آن از آلژینات یا همان نمک اسید آلژینیک و برخی افزودنی ها که باعث بهتر شدن مزه خمیر می شود استفاده می شود. در کل مواد زیر می توانند در انجام یک قالب گیری درست به کار روند:

• پلی اتر که ماده ای معطر و با طعم خوبی است و مانع از بد شدن حال فرد می شود.
• الاستومری که خاصیت الاستیکی داشته و زود سفت می شود.
• پلی سولفید یکی دیگر از این مواد مورد استفاده است که بخاطر بوی بدی که دارد باعث احساس تهوع می شود.
• تری ها (tray) قالب هایی که مواد مخصوص را نگه می دارند و با کمک آنها مواد به دندان ها و فک ها چسبیده قالب اولیه را می سازند.

نکاتی برای تسهیل قالب گیری ارتودنسی

• به چیزهای دیگر فکر کنید. با تمرکز کردن روی یک موضوع، حواس خود را از آنچه که دارد رخ می دهد، پرت کنید.
• از راه بینی نفس بکشید. این کار هم باعث می شود آرام شوید و قالب گیری را راحت تر می کند و کمتر حالتان را بد می کند.
• کمتر آب دهان را قورت دهید. بیش از حد قورت دادن بزاق، موجب حالت تهوع می شود و فرایند قالب گیری را برایتان سخت تر می کند.
• سعی نکنید قالب ها را از دهانتان خارج کنید. تا جایی که می توانید تحمل کنید تا خمیرها خشک شوند وگرنه قالب شکل نمی گیرد، که در این صورت پروسه قالب گیری ارتودنسی باید از سر گرفته شود.
• اگر به راحتی دچار رفلاکس یا حالت تهوع می شوید آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارید تا از اسپری های بی حسی موضعی استفاده و با احتیاط بیشتری عمل کند.

سوالات متداول