انواع ارتودنسی متحرک و کاربرد آن ها را بهتر بشناسید

یکی از ارتودنسی های رایج برای درمان و اصلاح فرم دندان ها ارتودنسی متحرک است. برنامه درمانی این نوع ارتودنسی با ارتودنسی ثابت متفاوت است. این روش درمانی مکانیزم، مزایا و محدودیت های خاصی دارد که در ادامه درباره آن بحث خواهیم کرد.

ارتودنسی متحرک چیست؟

در این روش از دستگاهی استفاده می شود که بیمار قادر به خارج کردن آن از دهان است. از آنجایی که پلاک در این نوع ارتودنسی به دندان ها نمی چسبد، بیمار می تواند در زمان غذا خوردن و مسواک زدن آن را از دهان خارج کند.

کاربرد پلاک های متحرک

این نوع ارتودنسی در درمان برخی ناهنجاری های دندان و فک کاربرد دارد که در زیر به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد:

• درمان کجی دندان، جلو بودن دندان ها و فک
• صاف کردن تاج دندان
• مرتب کردن بی نظمی جزئی دندان ها با وارد کردن فشار آرام و جزئی به دندان ها

اما ارتودنسی متحرک برای موارد زیر کارساز نیست و باید به سراغ ارتودنسی ثابت رفت:

• کراس بایت و اپن بایت شدید فک و دندان ها
• نامنظم بودن دندان های فک پایین
• مواردی مثل تکان دادن بدنه دندان ها
• حالتی مثل چرخش چندگانه دندان ها
• فشردگی زیاد در دندان ها

انواع ارتودنسی متحرک

چند نوع روش متحرک برای درمان ارتودنسی وجود دارد که دندانپزشک با توجه به وضعیت بیمار، میزان بی نظمی دندان ها و طول دوره آن ها، ارتودنسی مناسب را برای بیمار انجام می دهد. در زیر چند نمونه از این روش ها را معرفی می کنیم:

پلاک نگهدارنده یا ریتینر

کاربرد نگهدارنده ارتودنسی بعد از درمان ارتودنسی خواهد بود؛ بدین صورت که پس از پایان درمان ارتودنسی و خارج کردن براکت ها از دهان، ریتینر جای آن را می گیرد.

در واقع دندان ها بعد از اتمام دوره درمان و خارج کردن دستگاه ارتودنسی شروع به برگشتن به همان جایی قبلی می کنند، اما پلاک نگهدارنده همانطور که از نامش پیداست دندان ها را در وضعیتی که هستند ثابت نگه می دارد. طول دوره درمان پلاک های ثبیت کننده چند ماه تا یکسال است.

پلاک فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال در مواقعی استفاده می شود که فک بالای بیمار جلوتر از فک پایین باشد، یا فک پایین عقب تر از فک بالا باشد. در واقع این پلاک ها برای عقب کشیدن فک بالا و جلو کشیدن فک پایین کاربرد دارند. عادت کردن به این پلاک ها برای فرد کمی زمانبر است و ممکن است در صحبت کردن مشکل ایجاد کند.

پلاک نامرئی

ارتودنسی نامرئی نوعی دیگری از ارتودنسی متحرک است که در آن پلاک به دلیل جنس پلاستیکی و شفافی که دارد، نامرئی بوده و قابل دیدن نیست و به همین دلیل طرفداران زیادی دارد. برخی از افراد دوست ندارند ارتودنسی آن ها دیده شود، بنابراین انتخاب ارتودنسی نامرئی می تواند برایشان مناسب باشد. در این روش پلاک ها هر دو هفته یکبار باید تعویض شوند.

پلاک متحرک با فنر زد

این نوع ارتودنسی متحرک یک قسمت Z مانند و اجزای نگهدارنده دارد که هنگام قرارگیری در دهان، کاملا پنهان و غیر قابل مشاهده می شود. برای عقب کشیدن دندان هایی که بیش از حد جلو هستند و منظم کردن یک یا چند دندان قدامی که عقب تر قرار دارند، از این نوع پلاک متحرک استفاده می شود.

مراحل ارتودنسی متحرک

قبل از شروع درمان باید یک جلسه مشاوره برای بیمار در نظر گرفت. در این جلسه دندانپزشک باید به طور کامل شرایط دهان و دندان بیمار را بررسی کند. معاینه فیزیکی و عکسبرداری از دندان و دهان در این مرحله ضروری است زیرا با معاینه و بررسی عکس رادیولوژی، دندانپزشک تشخیص می دهد که بیمار به ارتودنسی ثابت یا متحرک نیاز دارد؟

قالب گیری از دندان ها

در صورت نیاز به ارتودنسی متحرک، باید از دندان هاقالب گیری شود. دندانپزشک از دندان ها قالب تهیه و برای ساخت پلاک ها، قالب مورد نظر را به لابراتوار ارسال می کند. بعد از 14 روز پلاک آماده می شود.

نصب پلاک بر روی دندان ها

در جلسه بعد بیمار برای ارزیابی پلاک به مطب مراجعه می کند و پلاک بر روی دندان ها قرار داده می شود. در صورت هماهنگی پلاک با دندان ها درمان شروع می شود.

مراجعه منظم به مطب برای ارزیابی روند درمان

بعد از شروع درمان، برای بررسی شرایط جدید دندان ها و روند درمان باید بیمار به طور مرتب در وقت هایی که دندانپزشک تعیین می کند به مطب مراجعه کند. تعداد مراجعات بستگی به سن بیمار و وضعیت ناهنجاری های دندان ها دارد و از چند سال تا چند ماه طول می کشد.

استفاده از پلاک نگهدارنده

بیمار بعد از اتمام دوره درمان با ارتودنسی باید مدتی از پلاک های نگهدارنده استفاده کند تا از بازگشت دندان ها به حالت قبلی پیشگیری شود.

مراقبت از ارتودنسی متحرک

برای نگهداری، حفظ دندان ها و گرفتن نتیجه مثبت از ارتودنسی دندان لازم است نکات زیر را به خوبی رعایت کرد:

• پلاک ها باید به صورتی که دندانپزشک توصیه کرده تنظیم شوند تا روند درمان به درستی پیش برود.
• بعد از نصب پلاک ها ممکن است بیمار چند روز اول احساس درد خفیفی داشته باشد. بیمار در این روزها باید از در آوردن پلاک ها خودداری کند زیرا بعد از چند روز و عادت کردن به آن ها این درد از بین می رود.
• نحوه قرار دادن پلاک ها باید طبق دستور دندانپزشک باشد تا روند درمان به خوبی صورت بگیرد.
• پلاک های ارتودنسی باید هر روز، روزی دو مرتبه شسته شوند.
• پلاک ها باید فقط در زمان غذا خوردن و مسواک زدن از دهان خارج شوند.
• مصرف غذاهای شیرین، چسبنده و نوشیدنی های گازدار در طول دوره درمان باید کاهش یابد.
• باید برای شستن پلاک ها از یک برس نرم استفاده شود.
• مراقبت از دهان و دندان در طول دوره ارتودنسی ضروری است.

مزایای ارتودنسی متحرک

برخی از مزایای این روش درمانی به شرح زیر است:

• برای درمان مشکلات جزئی و ناهنجاری های کوچک روشی مناسبی است.
• برای تمیز کردن دستگاه ارتودنسی می توان آن را به راحتی از دهان خارج کرد.
• بیمار می تواند در هنگام احساس درد و کلافه شدن و یا شرکت در برخی از مراسم ها و موقعیت های خاص از آن استفاده نکند.
• به راحتی قابل دیدن نیست.
• استفاده از آن راحت است.
• هزینه درمان با این روش بالا نیست.

هرچند پلاک های ارتودنسی مفید و پرکاربرد هستند، اما برای درمان همه مشکلات و ناهنجاری ها مناسب نیستند. دندانپزشک باید نوع روش درمانی را برای بیمار انتخاب کند. در صورت تشخیص انجام ارتودنسی متحرک، باید دندانپزشک طول دوره درمان و مراجعات بیمار به مطب را بر اساس شرایط دندان ها و ضعیت آن ها تعیین کند.

برای انتخاب دندانپزشک متخصص ارتودنسی باید دقت کافی داشته باشید، چون تشخیص نادرست دندانپزشک، برای درمان ناهنجاری ها، باعث بدتر شدن وضعیت دندان ها و فک می شود، که نه تنها مشکل اصلی حل نمی شود بلکه مشکل دیگری را به وجود می آورد.

منبع : سایت دکتر خضری – متخصص ارتودنسی در کرج